موضوع رسیدگی به ماهيت دعوا پس از ابطال رای داور در این نوشتار مورد بررسی قرار می گیرد.
ارجاع اختلاف يا دعوی به داوری از سوی طرفين ، يا بصورت مطلق است و يا به صورت مقيد.
داوری مطلق
در ارجاع اختلاف به داوری به صورت مطلق ، طرفين در مورد اختلاف احتمالی که ممکن است پیش بیاید تنها داوری را به عنوان مرجع صلاحيت دار برای رسیدگی به اختلاف موجود تعیین می کنند در این موارد دادگاههای دادگستری دیگر صلاحیت رسیدگی نخواهند داشت.
در داوری مطلق ، چه طرفين شخصی را به عنوان داور انتخاب كرده باشند و چه دادگاه ، داور تعیین کرده باشد، در صورتيكه داور مزبور رسیدگی و رای صادر کند و اتفاقا آن رای باطل شود، در اینجا سوال پیش می آید که آیا در چنین شرایطی داوری پایان می یابد و طرفین برای طرح دعوا باید به دادگاه مراجعه کنند یا دوباره باید داور تعیین نمایند؟
در داوری مطلق چون قرارداد داوری پايان نيافته است داور ديگری توسط طرفين و يا به تعيين دادگاه انتخاب شده و رسیدگی می کند.
لازم به ذکر است که داوری در صورتی مطلق است که قرارداد ارجاع به داوری بدون قيد و شرط به امضاء رسيده باشد و به دلایل قانونی نيافته باشد.
در این صورت است که با عدم صدور رای از طرف داور يا ابطال رای داور از طرف دادگاه ، قرارداد داوری از بين نمی رود.
بنابراین در داوری مطلق ، رسیدگی به ماهيت دعوا پس از ابطال رای داور همچنان در صلاحیت داور است.
داوری مقید
در صورتيكه داوری مقيد به شخص يا زمان معینی باشد مانند اينكه طرفين تنها به داوری شخص معینی توافق کرده باشند و يا صلاحیت داور برای رسیدگی را تنها محدود به زمان معينی (از تاريخ انعقاد قرارداد تا سه ماه) کرده باشند ، اگر داور تعیین شده نخواهد يا نتواند رسیدگی و رای صادر کند و يا دادگاه رای صادره را باطل كند در این صورت هم داوری آن شخص از بين می رود و هم شرط يا قرارداد داوری از بین می رود.
بنابراين در داوری مقید وقتی قید و شرطی که توافق شده بود از بین رفت ، داوری نیز منتفی شده و طرفين قانونا می توانند برای طرح دعوا به دادگاه مراجعه کنند.
البته طرفین می توانند با توافق یکدیگر دوباره قرارداد داوری دیگری تنظیم نمایند.
در نتیجه رسیدگی به ماهيت دعوا پس از ابطال رای داور در داوری مقید ، در صلاحیت دادگاه ها است.
پس ارجاع به داوری چه پیش از بروز اختلاف ، چه پس از بروز اختلاف، و يا حتی پس از طرح دعوا در دادگاه ، عقد يا شرط داوری ممكن است بصورت مطلق باشد، و يا بصورت مقيد.
نقش دادگاه در رسیدگی پس از ابطال رای داور
دادگاه به عنوان مرجع رسیدگی‌کننده ابتدا به بررسی ماهیت دعوا پرداخته و پس از ابطال رای داوری ، به درخواست هر یک از طرفین دعوا ، مانند یک پرونده عادی به دعوای مزبور رسیدگی می‌کند.
به طور کلی رای ابطال‌شده داور تأثیری در رسیدگی دادگاه ندارد و دادگاه مکلف است دوباره به ادعاها، اسناد، و دلایل طرفین توجه کند و در نهایت دادگاه حکم نهایی خود را درباره دعوا صادر می‌کند.
در اصل دادگاهی صلاحیت رسیدگی به درخواست ابطال رای داوری را دارد که رسیدگی به دعوا در صلاحیت آن باشد پس وقتی شرایطی پیش می آید که رسیدگی داوری منتفی شود طرفین برای طرح دعوا باید به دادگاه صلاحیت دار (دادگاهی که حکم ابطال رای داوری را صادر کرده) مراجعه نمایند.
ایران داوری مرکز تخصصی داوری در ایران است که با حضور مشاوران متخصص و مجرب آماده ارائه خدمات داوری ، قبول داوری ، مشاوره های تخصصی داوری در خصوص تشریفات انتخاب داور می باشد.
